معرفی کامل صحن های حرم امام رضا

صحن های اصلی حرم امام رضا (ع) 9 عدد هستند که شامل صحن آزادی (نو)، صحن انقلاب اسلامی (عتیق)، صحن قدس، صحن جامع رضوی، صحن جمهوری اسلامی، صحن کوثر، صحن غدیر، صحن بعثت و صحن هدایت می شوند. هر یک از این صحن ها با معماری خاص، تاریخچه ارزشمند و جایگاه ویژه خود، بخشی از زیبایی و شکوه حرم مطهر رضوی را تشکیل می دهند. برخی از این صحن ها نزدیک به ضریح مطهر قرار گرفته اند و برخی دیگر در بخش های دورتر ساخته شده اند تا مسیر دسترسی زائران را آسان تر کنند.

حرم مطهر امام رضا (ع) نه تنها مهمترین مرکز مذهبی شیعیان در ایران است، بلکه یکی از باشکوه ترین مجموعه های معماری اسلامی در جهان به شمار می آید. پس شناخت نام صحن های حرم امام رضا، آشنایی با بزرگترین و کوچکترین آنها، محل قرارگیری ضریح و همچنین آشنایی با درب ها و خیابان های منتهی به حرم، می تواند دید کاملی از حرم مطهر رضوی به شما بدهد. در ادامه به معرفی جزئیات مختلف صحن ها، رواق ها، درهای ورودی و حتی نقشه کامل حرم مطهر می پردازیم تا شما زائران گرامی بتوانید بعد از رزرو هتل آپارتمان در مشهد و مشخص شدن مسیر دسترسی تان به حرم برای زیارت حرم مطهر امام رضا به این صحن ها و رواق ها مشرف شوید.

اسم صحن های حرم امام رضا

صحن های حرم امام رضا (ع) بخش مهمی از مجموعه معماری و معنوی آستان قدس رضوی هستند که هرکدام پیشینه تاریخی، معماری منحصربه‌فرد و کارکرد خاص خود را دارند. نام صحن های اصلی حرم مطهر عبارتند از:

• صحن آزادی (نو)
• صحن امام خمینی (ره)
• صحن جمهوری اسلامی
• صحن قدس
• صحن هدایت
• صحن جامع رضوی
• صحن کوثر
• صحن غدیر
• صحن انقلاب اسلامی (عتیق)

این ۹ صحن به گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر ایجاد فضای عبادی و معنوی برای زائران، مسیرهای ورودی و خروجی حرم را نیز سامان‌دهی کنند. در ادامه هر یک از صحن های حرم مطهر امام رضا (ع) را به صورت جداگانه معرفی خواهیم کرد تا با تاریخچه، موقعیت و ویژگی‌های خاص آن‌ها آشنا شوید.

صحن آزادی (صحن نو)

صحن آزادی، که به نام صحن نو نیز شناخته می‌شود، در شرق حرم مطهر امام رضا (ع) واقع شده است. این صحن جدید با طول ۵۰٫۸۱ متر و عرض ۵۱ متر، فضایی بزرگی را برای زائران اهل بیت (ع) فراهم کرده است. صحن آزادی دارای ۵۶ غرفه در طبقه پایین و ۵۶ غرفه در طبقه بالا است که در پشت آن ها اتاق های کوچک و بزرگی برای زیارت زائران تعبیه شده است.

صحن آزادی حرم امام رضا نسبت به صحن انقلاب تازه ساخت تر است و حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد که به همین دلیل «صحن نو» نامیده می‌شود. ساخت آن در زمان فتحعلی شاه قاجار آغاز شده و تکمیل آن در دوره ناصرالدین شاه به پایان رسیده است، به همین دلیل گاهی به عنوان ایوان ناصر نیز شناخته می‌شود.

صحن آزادی حرم چهار ایوان بزرگ دارد که به ترتیب در چهار سوی صحن قرار گرفته‌اند:

• ایوان طلا (غرب)
• ایوان ساعت (جنوب)
• ایوان باب السلام (شرق)
• ایوان الحکمه (شمال)

ارتفاع ازاره (دیوار داخلی) این صحن به ۴۴٫۱ متر می رسد که از سنگ مرمر تیره ساخته شده و بالای آن با کاشی کاری رنگارنگ تزئین شده است. در مرکز صحن، به جای سقاخانه، حوضی عظیم قرار دارد که سنگاب یکپارچه سقاخانه قدیمی در میان آن قابل مشاهده است.

در ادامه، هر یک از اجزای مهم این صحن را به صورت دقیق و با استفاده از متن اصلی شما توضیح می‌دهیم.

ایوان شرقی صحن آزادی حرم امام رضا (ایوان باب السلام)

ایوان شرقی صحن آزادی حرم امام رضا ، که به نام ایوان باب السلام شناخته می‌شود، دارای طول ۸۰٫۱۵ متر، عرض ۱۰٫۷ متر و ارتفاع ۱۰٫۲۰ متر است. کف این ایوان با سنگ خلج پوشیده شده و ازاره آن از سنگ مرمر تیره ساخته شده است. بدنه چهار غرفه موجود در این ایوان از خشت است. بر پیشانی ایوان، کتیبه‌ای به خط ثلث زردرنگ حک شده که تاریخ تزیین صحن و ایوان به وسیله محمدشاه در سال ۱۲۶۳ قمری / ۱۸۴۷ میلادی را نشان می‌دهد.

ایوان جنوبی صحن آزادی حرم امام رضا (ایوان ساعت)

ایوان جنوبی صحن آزادی حرم امام رضا ، معروف به ایوان ساعت، دارای طول ۳۰٫۱۸ متر، عرض ۳۰٫۷ متر و ارتفاع ۲۰ متر است. در گذشته، پشت این ایوان آشپزخانه خدمه آستانه قرار داشت که بعداً تخریب و به عمارت و صحن امام خمینی (ره) ضمیمه شد. در حال حاضر، این ایوان از صحن جدید به صحن امام متصل است و نقش مهمی در دسترسی زائران دارد.

ایوان شمالی صحن آزادی حرم امام رضا (ایوان الحکمه)

ایوان شمالی صحن آزادی حرم امام رضا ، که به نام ایوان الحکمه شناخته می‌شود، دارای طول ۲۰٫۱۷ متر، عرض ۱۹٫۷ متر و ارتفاع ۲۰ متر است. کف این ایوان با سنگ خلج و ازاره آن با سنگ مرمر تیره پوشیده شده است. بر پیشانی سردر این ایوان، کتیبه‌ای به خط ثلث زرد رنگ بر روی کاشی لاجوردی وجود دارد که تاریخ طراحی و وقف آن توسط موتمِن المُلک در زمان ناصرالدین شاه را ثبت کرده است. همچنین، کتیبه‌های اطراف ایوان با خط ثلث و رنگ سفید بر زمینه لاجوردی، حاوی آیاتی از قرآن مجید هستند.

ایوان غربی صحن آزادی حرم امام رضا (ایوان طلا)

ایوان غربی صحن آزادی حرم امام رضا ، معروف به ایوان طلا، در مقابل صحن و به سمت حرم مطهر قرار دارد. این ایوان با کاشی‌کاری‌های تزئینی و نقوش طلایی، یکی از زیباترین و پررونق‌ترین ایوان‌های صحن آزادی است. هرچند در متن ارسالی اطلاعات دقیقی از ابعاد آن ذکر نشده، اما به دلیل موقعیت ویژه‌اش، به عنوان دروازه‌ای معنوی به سوی حرم شریف شناخته می‌شود و زائران پس از عبور از آن، به حیاط حرم وارد می‌شوند.

صحن عتیق یا انقلاب | قدیمی‌ترین صحن حرم مطهر امام رضا (ع)

صحن عتیق، که به نام صحن انقلاب نیز شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین و یکی از مقدس‌ترین فضاهای حرم مطهر امام رضا (ع) است که در ضلع شمالی حرم واقع شده است. این صحن در دوره تیموریان ساخته شده و از قدمتی بالغ بر چندین قرن برخوردار است. طول این صحن ۱۰۴٫۳۸ متر و عرض آن ۶۴٫۵۲ متر است و فضایی گسترده و پربرکت برای زائران فراهم کرده است.

در مجاورت صحن، تعدادی حجره در دو طبقه وجود دارد که با ساخت چهار ایوان در چهار سوی صحن از هم جدا شده‌اند. این ایوان‌ها عبارتند از:

• ایوان طلای نادری (جنوب)
• ایوان عباسی (شمال)
• ایوان نقاره‌خانه (شرق)
• ایوان ساعت (غرب)

صحن انقلاب از ارزش معنوی بالایی برخوردار است و بسیاری از زائران ساعات طولانی را در مقابل پنجره فولاد به عبادت و حاجت‌روایی از امام رضا (ع) می‌گذرانند.

همچنین، سقاخانه نادری که به نام سقاخانه اسماعیل طلا نیز مشهور است، در این صحن قرار دارد. این سقاخانه در زمان نادرشاه افشار و توسط اسماعیل‌خان سردار فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و به دلیل تزئینات طلایی‌اش، یکی از زیباترین نقاط تاریخی حرم محسوب می‌شود.

در ادامه، هر یک از اجزای مهم این صحن را به صورت دقیق و بر اساس متن اصلی شما توضیح می‌دهیم.

ایوان جنوبی صحن انقلاب حرم امام رضا (ایوان طلای نادری)

ایوان جنوبی صحن عتیق، به نام ایوان طلای نادری شناخته می‌شود و در بالای پنجره فولاد قرار دارد. در قسمت جنوبی این ایوان، طاقی شبیه به محراب وجود دارد که بر روی خشت‌های مطلای آن، قصیده‌ای به زبان فارسی از «ندیم» به خط نستعلیق توسط محمدعلی بن سلیمان رضوی طراحی شده است. این کتیبه، گواهی بر طلاکاری و مرمت ایوان به دستور نادرشاه است و از اهمیت تاریخی و هنری بالایی برخوردار است.

ایوان شمالی صحن انقلاب حرم امام رضا (ایوان عباسی)

ایوان شمالی، که به نام ایوان عباسی شهرت دارد، طول آن ۱۴٫۸۰ متر، عرض ۸٫۲۰ متر و ارتفاع ۲۲٫۵۰ متر است. این ایوان اولین بار توسط شاه عباس اول ساخته شده و در دوره شاه عباس دوم مجدداً ترمیم و تزئین شده است. کف ایوان با سنگ خَلَج فرش شده و ازاره آن از سنگ مرمر تیره ساخته شده است. این ایوان با معماری منحصربه‌فرد خود، به عنوان یکی از زیباترین بخش‌های صحن عتیق، جلوه‌ای خاص به حرم می‌دهد.

ایوان شرقی صحن انقلاب حرم امام رضا (ایوان نقاره‌خانه)

ایوان شرقی صحن عتیق، به نام ایوان نقاره‌خانه شناخته می‌شود. این ایوان در گذشته محل نصب نقاره و اعلام اوقات نماز بوده و نقش مهمی در زندگی معنوی زائران داشته است. امروزه نیز به عنوان یکی از مسیرهای دسترسی به صحن و حرم، همواره شلوغ است. این ایوان با کاشی‌کاری‌های تاریخی و فضای باشکوه خود، یکی از نقاط دیدنی این صحن محسوب می‌شود.

ایوان غربی صحن انقلاب حرم امام رضا (ایوان ساعت)

ایوان غربی صحن عتیق، به نام ایوان ساعت معروف است. این ایوان در سمت غربی صحن قرار دارد و با نصب ساعتی بزرگ در بالای آن، به این نام مشهور شده است. ایوان ساعت، هم به عنوان نقطه جهت‌یابی و هم به عنوان فضایی برای استراحت و تجمع زائران، نقش مهمی دارد. این ایوان نیز مانند سایر ایوان‌های صحن، با کاشی‌کاری‌های ظریف و خطوط هنری تزئین شده است.

سقاخانه نادری صحن انقلاب حرم امام رضا (سقاخانه اسماعیل طلا)

سقاخانه نادری، که به نام سقاخانه اسماعیل طلا نیز شناخته می‌شود، در صحن عتیق ساخته شده است. این سقاخانه در زمان نادرشاه افشار و توسط اسماعیل‌خان (سردار فتحعلی شاه قاجار) به‌وجود آمده و به دلیل تزئینات طلایی و هنرمندانه آن، یکی از شاخص‌ترین نقاط تاریخی حرم است. این سقاخانه نمادی از عشق و ارادت پادشاهان به اهل بیت (ع) است و هر ساله هزاران زائر از آن دیدن می‌کنند.

صحن امام خمینی

صحن امام خمینی (ره)، یکی از بزرگ ترین صحن‌های حرم مطهر امام رضا (ع) بود که با سر پوشیده شدن آن تبدیل به رواق شد. رواق امام خمینی بزرگ‌ترین رواق حرم امام رضا است. ساخت این صحن ۸ سال به طول انجامید و در سال ۱۳۲۴ شمسی افتتاح شد. اما تحول بزرگ آن در سال ۱۳۵۳ شمسی رخ داد، زمانی که ساختمان‌های قدیمی شامل موزه، خزانه و کتابخانه که قبلاً در این محل وجود داشتند، به‌طور کامل برچیده شدند و ۱,۰۰۰ مترمربع فضای جدید به محوطه صحن اضافه گردید.

در نتیجه این گسترش، صحن امام خمینی به وسعت ۱۰,۰۰۰ مترمربع شکل گرفت و به یکی از بزرگترین فضاهای تجمع زائران تبدیل شد. تمام سطح صحن با سنگ‌فرش پوشیده شده است. در مرکز صحن، آبنمای بزرگی به ابعاد ۴۴٫۱۰ × ۱۳٫۴۰ متر از جنس سنگ مرمر تعبیه شده که علاوه بر زیبایی، به خنک‌کردن فضا و ایجاد آرامش معنوی کمک می‌کند.

این صحن از سمت شمال با سردری بلند و زیبا که با مقرنس‌های ظریف تزئین شده، به صحن نو (صحن آزادی) متصل می‌شود. از سمت غرب نیز با سردر دیگری به ایوان شرقی مسجد گوهرشاد پیوند خورده است. ضلع‌های شمالی و غربی صحن با طاق نماهای کاشی‌کاری دو طبقه طراحی شده‌اند که زیبایی خاصی به فضا بخشیده‌اند. در ادامه، بخش‌های مهم این صحن را به صورت دقیق و بر اساس متن اصلی شما توضیح می‌دهیم.

ساختمان موزه، کتابخانه و خزانه صحن امام خمینی

در قسمت شرقی صحن امام خمینی، ساختمانی جدید و زیبا احداث شده که شامل موزه، کتابخانه و خزانه است. این ساختمان با معماری سنتی اسلامی طراحی و ساخته شده و نه تنها به عنوان مرکزی فرهنگی و تاریخی عمل می‌کند، بلکه با زیبایی و هماهنگی خود، به جلوه‌ای معنوی و هنری به حرم می‌افزاید. این فضاها به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهند تا از گنجینه‌های تاریخی، نسخ خطی و آثار ارزشمند آستان قدس رضوی دیدن کنند.

رواق امام خمینی

رواق امام خمینی به عنوان بزرگ‌ترین رواق حرم امام رضا (ع) شناخته می‌شود. این رواق در گذشته یک صحن مستقل بود که به نام‌های صحن پهلوی و صحن موزه شناخته می‌شد. نام‌گذاری‌ای که به دلیل وجود موزه و کتابخانه در انتهای آن انجام شده بود. امروزه پس از اعمال تغییرات گسترده و سرپوشیده شدن فضا، این صحن به یک رواق بزرگ و گنبددار تبدیل شده است.

رواق امام خمینی نه تنها فضایی برای عبادت و تأمل فراهم می‌کند، بلکه میزبان برنامه‌های مهم سیاسی، اجتماعی و مذهبی است. از جمله، نماز جمعه در حرم مطهر در این رواق برگزار می‌شود و هر هفته هزاران نفر در آن شرکت می‌کنند.

صحن جمهوری اسلامی

صحن جمهوری اسلامی یکی از صحن‌های نسبتاً جدید حرم مطهر امام رضا (ع) است که ساخت آن در سال ۱۳۶۰ شمسی آغاز شد و در سال ۱۳۶۸ به بهره‌برداری رسید. این صحن در ضلع شرقی حرم واقع شده و در جایی ساخته شد که قبلاً فضای باز و آبنمایی وجود داشت، بین بست بالا و مسجد گوهرشاد.

مساحت این صحن حدود ۲۵٬۰۰۰ مترمربع است و از طریق مدرسه بالاسر مبارک به رواق دارالسّیاده و از آنجا به حرم مطهر متصل می‌شود و مسیر دسترسی مهمی برای زائران از شرق شهر به داخل حرم است.

این صحن شباهت زیادی به صحن انقلاب دارد و دارای چهار ایوان طلایی است که با درخشش خود به یکی از نمادهای بصری حرم تبدیل شده‌اند. به همین خاطر، این صحن به عنوان باب الولایه نیز شناخته می‌شود.

در مرکز صحن، سقاخانه‌ای زیبا قرار دارد و همچنین برج ساعت و پنجره فولادی از دیگر نقاط برجسته این فضا هستند که زائران را به عبادت و حاجت‌روایی دعوت می‌کنند. صحن جمهوری اسلامی دارای چهار ایوان طلایی در چهار سوی خود است که با پوشش طلا و کاشی‌کاری‌های ظریف، درخشش ویژه‌ای به فضا داده‌اند. به همین دلیل، این صحن به نام باب‌الولایه (درِ ولایت) شناخته می‌شود. نامی نمادین که نشان‌دهنده نزدیکی معنوی زائر به امام رضا (ع) است.

• ایوان‌های طلایی و باب‌الولایه صحن جمهوری اسلامی
• سقاخانه مرکزی صحن جمهوری اسلامی
• برج ساعت
• پنجره فولادی

صحن قدس حرم اما رضا

صحن قدس یکی از صحن‌های زیبای حرم مطهر امام رضا (ع) است که در محلی پرتردد قرار دارد، بین جلوی صحن امام، مسجد گوهرشاد و ساختمان‌های فلکه داخلی و فلکه خارجی.

این صحن با مساحت ۲۵۱۰ مترمربع، کوچک‌ترین صحن در مجموعه حرم است، اما اهمیت آن بسیار بیشتر از اندازه‌اش است. در مرکز آن، سقاخانه‌ای زیبا قرار دارد که طراحی‌اش الهام‌گرفته از بیت‌المقدس، قبله اول مسلمانان، است. ابعاد این سقاخانه دقیقاً یک‌هشتم ابعاد بیت‌المقدس است و یک نمادی از عشق و ارتباط معنوی اهل تشیع به این مکان مقدس است.

گنبد این سقاخانه از طلای خالص پوشیده شده و در داخل آن، منبع آبی با گنجایش ۶۰ هزار لیتر جاسازی شده است که نه تنها به تامین آب زائران کمک می‌کند، بلکه به عنوان نمادی از برکت و حیات در فضای معنوی حرم، نقش مهمی دارد.

صحن هدایت حرم امام رضا

صحن هدایت یکی از بخش‌های مهم و پر رفت و آمد حرم مطهر امام رضا (ع) است که در بخش شمال شرقی این مجموعه قرار دارد و مساحتی در حدود ۱۴۴۰ متر مربع را در بر می‌گیرد. در بخش شمال شرقی صحن هدایت، مجموعه هایی مانند بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مدرسه علمیه و سر در طبرسی جای گرفته‌اند.

از سوی دیگر، در سمت جنوب غربی آن، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، بست شیخ طبرسی و مهمانسرای حضرت قرار دارند. این صحن از جهات جنوبی و جنوب شرقی به بخش اداری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، آرامگاه پیر پالان‌دوز و سر در نواب صفوی متصل می‌شود.

صحن کوثر

صحن کوثر در جنوب شرقی اماکن متبرکه و در مجاورت صحن جامع رضوی قرار دارد و با زیربنایی حدود 15266 متر مربع ساخته شده است. این صحن از غرب به رواق امام خمینی و صحن آزادی، از شمال شرق به سر در نواب صفوی و از جنوب غرب به باغچه مرتفع می‌رسد. معماری آن ترکیبی از بتن و فلز است که با کاشی معرق، آجر و سنگ تزیین شده. دسترسی به این صحن از طریق خیابان شهید نواب صفوی و گذر از صحن هدایت و جامع رضوی ممکن است.

صحن جمهوری اسلامی

ساخت صحن جمهوری اسلامی در سال 1360 شمسی آغاز شد و در فضایی 25000 متر مربعی میان مسجد گوهرشاد و بست بالا شکل گرفت. این صحن با رواق دارالسیاده و مدرسه بالاسر مبارک در ارتباط است. از ویژگی‌های شاخص آن، سقاخانه هشت‌ضلعی الکترونیکی و ساعت آفتابی است که ظهر شرعی را در تمام فصول نشان می‌دهد.

صحن غدیر

صحن غدیر با وسعتی در حدود 14500 متر مربع، صحن غدیر در ضلع جنوب غربی حرم و کنار صحن جامع رضوی قرار گرفته و از جدیدترین صحن‌های ساخته شده پس از انقلاب به شمار می‌رود (شروع ساخت: 1377). این صحن به مجتمع تجاری غدیر، صحن جمهوری اسلامی، سردار شیرازی و سرویس‌های رفاهی متصل است. غرفه‌های صدقات و نذورات نیز در این صحن برای زائران فراهم شده است.

صحن جامع رضوی

صحن جامع رضوی بزرگترین صحن حرم امام رضا (ع) با وسعتی بالغ بر 117000 متر مربع که توانایی پذیرش حدود 70000 نمازگزار را دارد. این صحن در جنوب حرم و در نزدیکی مسجد جامع هندوستان واقع شده و با داشتن 30 حجره و 46 غرفه، از طریق باب‌الرضا و باب‌الجواد به خیابان‌های اطراف متصل می‌شود. ایوان‌ها و گلدسته‌های طلایی بلند (بیش از 30 متر) از ویژگی‌های شاخص معماری این صحن باشکوه است که با محوریت قبله طراحی شده‌اند.

حرم امام رضا چند صحن دارد؟

حرم مطهر امام رضا (ع) 9 صحن اصلی و مهم دارد که شامل صحن‌های تاریخی، جدید و ترکیبی از فضاهای معنوی و خدماتی می‌شوند.

بزرگترین صحن حرم امام رضا چه نام دارد؟

صحن جامع رضوی بزرگ‌ترین صحن است که فضای خیلی وسیعی دارد و می‌تواند حدود ۷۰ هزار نفر را در خودش جای دهد.

کوچکترین صحن امام رضا کدام است؟

صحن قدس کوچک‌ترین صحن است، اما با این حال اهمیت زیادی از لحاظ مذهبی و سیاسی دارد و یک سقاخانه زیبا هم در وسطش دارد.

حرم اصلی امام رضا در کدام صحن است؟

ضریح اصلی حرم امام رضا در صحن انقلاب (عتیق) قرار دارد. این صحن قدیمی‌ترین بخش حرم است و نزدیک‌ترین قسمت به ضریح مقدس محسوب می‌شود. زائران بیشتر وقت خود را در این صحن برای دعا و زیارت می‌گذرانند.

کدام صحن های حرم نزدیک حرم امام رضا است؟

صحن‌های آزادی، انقلاب، امام خمینی و قدس نزدیک حرم اصلی‌اند. زائران بیشتر در این صحن‌ها زیارت می‌کنند.

کدام صحن های امام رضا مسجد است؟

صحن‌ها فضای باز هستند و مسجد گوهرشاد و رواق امام خمینی محل نمازند. آن‌ها نقش مسجد را در حرم دارند.

درب های ورودی حرم امام رضا (ع)

بسیاری از زائران با توجه به محل اقامتشان در مشهد به دنبال راه های ورودی به حرم هستند تا نزدیک ترین مسیر را برای تشریف به حرم مطهر انتخاب کنند بنابراین در پاسخ به سوال همیشگی زائرین " حرم امام رضا چند در دارد؟ " جدول زیر را برای شما آماده کردیم.

خیابان های منتهی به هر صحن حرم کدام هستند؟

چهار خیابان اصلی منتهی به حرم امام رضا (ع) عبارتند از خیابان شیرازی (غربی)، خیابان طبرسی (شمالی)، خیابان نواب صفوی (شرقی) و خیابان امام رضا (جنوبی)، که در ادامه صحن ها قابل دسترس از این خیابان ها را معرفی می‌کنیم.

رواق های حرم امام رضا

رواق های حرم امام رضا (ع) فضاهای سرپوشیده و مقدسی هستند که اطراف ضریح مطهر هستند و به عنوان مکان اصلی زیارت و نیایش زائران شناخته می‌شوند. حرم امام رضا 26 رواق اصلی دارد این رواق‌ها با طراحی بی‌نظیر، معماری هنرمندانه و جو معنوی خود، تجربه‌ای خاص و روحانی را برای زائران فراهم می‌آورند. هر رواق دارای نام و پیشینه‌ای منحصر به فرد است که بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ ارزشمند این مکان مقدس را بازتاب می‌دهد. برخی از معروف‌ترین رواق‌های حرم عبارتند از:

• رواق دارالحجه
• رواق دارالسیاده
• رواق دارالشرف
• رواق دارالذکر
• رواق دارالسلام
• رواق دارالفیض
• رواق دارالحکمه
• رواق دارالرحمه
• رواق دارالولایه
• رواق توحیدخانه

هر یک از این رواق‌ها علاوه بر کارکرد مذهبی، دارای ویژگی های تاریخی و هنری منحصر به فردی هستند که آنها را به گنجینه‌ای زنده از هنر و معماری اسلامی تبدیل کرده‌اند.

نقشه صحن های حرم امام رضا

برای مشاهده نقشه واضح از حرم مطهر امام رضا علیه السلام کلیک کنید.