عزاداری 28 صفر در مشهد
چهل و هشتم یا همان ۲۸ صفر یکی از روزهای مهم عزاداری در تقویم شیعی است که درواقع رحلت پیامبر اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) در این روز است. مردم مشهد این روز را با نام «چهل‌وهشتم» می‌شناسند؛ و جایگاه ویژه ای تو باور و سنت های مذهبی و قدیمیه مشهد دارد از این‌رو، مراسم این روز در مشهد با شور و شکوه خاصی برگزار می‌شود.
مشهد در این ایام میزبان جمعیتی میلیونی از زائران ایرانی و خارجی است که برای عرض ارادت به امام رضا (ع) و شرکت در مراسم سوگواری وارد این شهر می‌شوند. برای پذیرایی و خدمت‌رسانی به زائران، موکب‌ها و ایستگاه‌های فرهنگی در ورودی‌های شهر و مسیرهای منتهی به حرم مطهر برپا می‌شوند. در ادامه این متن، به بررسی دقیق‌تر تاریخ ۲۸ صفر، دلیل نام‌گذاری چهل‌وهشتم، آیین‌های عزاداری مشهد، نقش موکب‌ها و فعالیت‌های فرهنگی در این ایام خواهیم پرداخت.
تاریخ دقیق 28 صفر در مشهد
تاریخ دقیق عزاداری 28 صفر در مشهد، سه روز آخر ماه صفر و هشت روز مانده به اربعین حسینی است. حدود هشت میلیون نفر زائر از سراسر ایران و جهان در این روز به مشهد سفر کرده و در هیئت های عزاداری شرکت می کنند. در این روز شهر مشهد شلوغ ترین و پر ازدحام ترین روزهای خود را تجربه می کند. چهل و هشتم محرم روزی است که دقیقا چهل و هشت روز از به شهادت رسیدن امام حسین (ع) می گذرد. بسیاری از شیعیان معتقد اند با سفر به مشهد مقدس در روزهای آخر صفر ، مزد عزاداری های خود را از امام رضا (ع) دریافت خواهند کرد.
چهل و هشتم محرم 1404 چه روزی است؟
28 صفر 1404 در تقویم ایران تعطیل رسمی بوده و مصادف با روز 22 شهریور 1404 است.
چرا مشهدی ها به 28 صفر می‌گویند چهل و هشتم؟
اصطلاح چهل و هشتم اول از مشهد و بعد در ایران رواج پیدا کرده و دلیل این نام‌گذاری آن است که فاصله بین روز عاشورا (۱۰ محرم) تا ۲۸ صفر، دقیقاً ۴۸ روز است و بسیاری از هیئات و دوست‌داران اهل‌بیت، این بازه را دوره‌ی کامل عزاداری در نظر میگیرند. به همین دلیل، روز بیست‌وهشتم صفر نمادی از پایان چهل‌وهشت روز عزاداری متوالی برای سیدالشهدا (ع) و دیگر ائمه‌ی مظلوم شیعه به‌شمار می‌رود. اصطلاح «چهل و هشتم» در فرهنگ عزاداری مذهبی، جایگاه خاصی دارد و مراسمی ویژه در این روز برگزار می‌شود که اوج ارادت به اهل‌بیت و پایان دوره عزای عمومی محرم و صفر را به تصویر می‌کشد.
رویداد های تاریخی روز 28 صفر
رویداد های تاریخی روز 28 صفر بعد از محرم در مشهد ، شامل شهادت امام حسن مجتبی، رحلت پیامبر اکرم، آغاز امامت حضرت علی (ع)، واقعه ی سقیفه و تجهیز بدن پیامبر و دفن ایشان است. در این روز شیعیان به یاد مظلومیت این افراد رسوم عزاداری ار به جا می آورند. چهل و هشتم محرم روز سوگ پیامبر و امام حسن است که وداع خانواده با حضرت رسول در این تاریخ اتفاق افتاد و روز سختی برای تمامی شیعیان است.
سالروز رحلت پیامبر اکرم (ص)
سالروز رحلت پیامبر اکرم (ص)، با توجه به منابع شیعه روز دوشنبه در سال 11 هجری قمری پس از گذراندن چهارده روز بیماری و کسالت و در منابع اهل سنت در ماه ربیع الاول ذکر شده است. مردم در روز دوشنبه و شب سه شنبه بر پیکر پاک حضرت رسول (ص) نماز خواندند و حضرت علی که نزدیکترین فرد به پیامبر اکرم بودند، ایشان را دفن نمودند. پس از رحمت پیامبر کسی حضرت فاطمه (س) را خندان ندید.
شهادت امام حسن مجتبی (ع)
شهادت امام حسن مجتبی که دومین امام شیعیان هستند، در سال 50 هجری قمری اتفاق افتاد. آن حضرت با مسموم شدن به دست همسرشان جعده، دختر اشعث بین قیس به شهادت رسیدند. شهادت امام حسن (ع) یکی از مناسبت های عزاداری در میان شیعیان بوده و هر سال مراسم ماتم در سراسر کشور علی الخصوص مشهد برگزار می شود.
اهمیت مذهبی و فرهنگی 28 صفر در مشهد
اهمیت مذهبی و فرهنگی 28 صفر در مشهد و سایر نقاط ایران آنچنان زیاد است که بسیاری از مسلمانان از سراسر ایران و جهان برای شرکت در مراسمات مختلف سوگواری تصمیم برای سفر سه روزه به مشهد میگیرند. شیعیان سراسر جهان ارادت خاصی به حضرت رسول اکرم و سایر امامان دارند و با سفر به مشهد هم برای زیارت امام رضا (ع) حاضر می شوند و هم آداب سوگواری به جا می آورند.
مراسم های اصلی چهل و هشتم محرم در مشهد
مراسم های اصلی چهل و هشتم محرم در خیابان های معروف مشهد ، شامل دسته های عزاداری، سینه زنی، زنجیرزنی و سایر آیین های مذهبی و دینی است. حرم امام رضا در سالروز رحلت پیامبر اکرم و امام حسن مجتبی کان اجزای کرسی زنی خواهد بود. در این روز بزرگ دسته جات از سراسر شهر مشهد به سمت حرم حرکت میکنند و در حرم سینه زنی و زنجیرزنی می کنند. همچنین در صحن های مختلف رضوی مراسم های سخنرانی و عزاداری برگزار می شود. علاوه بر مراسم عزا، برنامه های فرهنگی و مذهبی نیز در مشهد به چشم میخورد.
.jpg)
موکب های عزاداری مشهد از چهل و هشتم تا شهادت امام رضا
در ایام پایانی ماه صفر، به‌ویژه از روز بیست‌وهشتم صفر (چهل و هشتم) تا شهادت امام رضا (ع)، موکب‌های عزاداری نه‌تنها در سطح شهر مشهد و اطراف حرم مطهر، بلکه در ورودی‌های اصلی شهر مشهد نیز برپا می‌شوند. این موکب‌ها عمدتاً در مسیرهایی مانند جاده نیشابور، جاده قوچان، جاده سرخس، جاده تربت حیدریه و پایانه‌های مسافربری مستقر هستند و با هدف خدمت‌رسانی به زائران و مسافران ورودی به مشهد فعالیت میکنند.
خدمات این موکب‌ها شامل پذیرایی (چای، غذای نذری)، استراحتگاه موقت، خدمات بهداشتی و گاه امداد پزشکی است و اغلب به صورت شبانه‌روزی در روزهای منتهی به ۳۰ صفر به زائران خدمت‌رسانی میکنند. این فضا علاوه بر نقش رفاهی، حال‌وهوای معنوی و عزادارانه‌ای نیز دارد که زائر را از بدو ورود به مشهد در حال و هوای زیارت و سوگواری قرار می‌دهد.
علاوه بر موکب‌هایی که در ورودی‌های شهر مشهد مستقر هستند، ده‌ها موکب عزاداری در خیابان‌های منتهی به حرم مطهر رضوی برپا می‌شوند. این موکب‌ها در خیابان‌هایی چون امام رضا (ع)، طبرسی، نواب صفوی، شیرازی و آیت‌الله واعظ طبسی به‌صورت گسترده فعال‌اند و خدمات متنوعی به زائران ارائه می‌دهند.
فعالیت این موکب‌ها شامل پذیرایی از زائران با چای و غذای نذری، اسکان موقت، خدمات پزشکی، فرهنگی، مذهبی و گاه مشاوره‌ای است. حضور این موکب‌ها نه‌تنها تسهیل‌کننده حرکت زائران به‌سوی حرم مطهر است، بلکه جلوه‌ای پرشور از عشق و ارادت مردم به اهل بیت (ع) را نیز به تصویر می‌کشد.
موکب ها و غرفه های فرهنگی میدان شهدا مشهد ؛ حضور شهرهای مختلف در خدمت‌رسانی به زائران امام رضا
در روزهای پایانی ماه صفر و همزمان با سالروز شهادت پیامبر اکرم (ص) و امام رضا (ع)، میدان شهدا مشهد به یکی از نقاط مهم برای تجمع زائران و ارائه خدمات تبدیل می‌شود. در این محدوده، موکب‌ها و غرفه‌هایی با حضور گروه‌هایی از شهرهای مختلف ایران برپا می‌شود که با هدف خدمت به زائران فعالیت میکنند.
این غرفه‌ها خدمات مختلفی ارائه می‌دهند؛ از پذیرایی با چای، نان و غذای ساده تا فعالیت‌های فرهنگی مانند اهدای کتاب، اجرای برنامه‌های مذهبی، پاسخ به سؤالات شرعی و پخش محتواهای آموزشی. همچنین خدمات رفاهی مثل واکس زدن کفش، ایستگاه سلامت، شارژ موبایل و راهنمایی زائران نیز در برخی غرفه‌ها دیده می‌شود. این برنامه‌ها با مشارکت مردمی اجرا می‌شود و جلوه‌ای از نظم، همکاری و احترام به زائران در مسیر حرکت به سمت حرم امام رضا (ع) را نشان می‌دهد.
اعمال شب و روز 28 ماه صفر
اعمال شب و روز 28 ماه صفر مستحبی بوده و شامل روزه، صدقه، غسل و قرائت آیه های خاصی از قرآن و همچنین نماز حضرت رسول می شود. قبل از خواندن زیارت حضرت رسول اکرم (ص)، لازم است غسل کنید تا برای خواندن این زیارت پاکیزه باشید. خواندن دعای یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ نیز در این روز توصیه می شود. معنی این دعا : ای سخت نیرو، و ای سخت عقوبت! ای عزیز، ای عزیز، ای عزیز! خوارند از بزرگیات همه ی خلقت. پس کفایت کن از من شرّ خلق خودت را، ای احسان بخش! ای نیکوکار! ای نعمت بخش! ای عطا کننده! ای آنکه معبودی جز تو نیست! منزّهی تو! به راستی من از ظالمان. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غمّ و همچنین نجات دهیم مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمّد و آل پاک و پاکیزه اش!
کلام آخر
مراسم های مذهبی و آیین های متفاوت عزاداری در روز چهل و هشتم ماه محرم با توجه به شهادت دو عزیز در میان شیعیان، حضرت رسول (ع) و امام حسن مجتبی، انجام می شود. مشهد مقدس به عنوان بزرگترین شهر مذهبی ایران هر ساله در این روز میزبان تعداد زیادی از زائران این حضرات است و اجتماع بزرگ سوگواران در این تاریخ اتفاق می افتد.
